การวิเคราะห์ผู้ฟัง
ความสำเร็จของผู้พูด ขึ้นอยู่กับความสนใจของผู้ฟัง ดังนั้น ผู้พูดจึงต้องทำความรู้จักผู้ฟังให้มากที่สุด เพื่อนำมาวางแนวทางการพูด ให้ตรงกับความสนใจของผู้ฟัง และทำให้ผู้ฟังพอใจ ซึ่งคล้ายกับการวางแผนการรบที่ซุนวูได้เคยสอนไว้ว่า“รู้กำลังเรา รู้กำลังข้าศึกรบ 100 ครั้ง ก็ชนะทั้ง 100 ครั้ง”
การวิเคราะห์ผู้ฟัง ควรพิจารณาในเรื่องหลักๆ ดังต่อไปนี้
1. เพศ
ผู้ฟังแบ่งออกเป็น 2 เพศ คือ
- เพศหญิง
- เพศชาย
ความสนใจและแนวโน้มทางจิตวิทยามีความแตกต่างกัน ซึ่งพอสรุปได้ดังนี้
เพศหญิง โดยส่วนใหญ่มักชอบความละเอียดอ่อน ประณีต ชื่นชมความสวยงาม
พิถีพิถันการแต่งกาย ให้ความสนใจกับสังคม ชอบแฟชั่น ศิลปการแสดง ฯลฯ นอกจากนี้ ผู้หญิงมักเคร่งครัดระเบียบวินัย จุกจิกมากกว่าผู้ชาย ผู้หญิงมักไม่กล้าแสดงออกในบางประการ เนื่องจากมีความเขินอายตามประเพณี
เพศชาย โดยส่วนใหญ่มักชอบความสบาย ทำอะไรแบบง่ายๆ ไม่ชอบยุ่งยาก สนใจในเรื่องท้าทาย ความสามารถ สนใจการเมือง ชอบคบเพื่อนฝูง การเที่ยวเตร่ การสังสรรค์ ชอบการตัดสินใจ ไม่ชอบการดูถูกเหยียดหยาม ฯลฯ
2. วัย หรือ อายุ
ผู้ฟังโดยส่วนใหญ่มีวัยอยู่ในระดับใด วัยของผู้ฟังแบ่งออกได้ ด วัยเด็ก อายุตั้งแต่เกิดถึง 15 ปี มักให้ความสนใจในเรื่องความสนุกสนาน ไม่หนัก
สมอง โดยเฉพาะเรื่องแปลก การผจญภัยที่ให้ความตื่นเต้น การละเล่นที่น่าสนใจ ชอบการมีส่วนร่วม
วัยหนุ่มสาว ตั้งแต่อายุ 15 ปีถึงประมาณ 30 ปี ให้ความสนใจในเรื่องความรัก ความสนุกสนานเพลิดเพลิน ความสะดวกสบายในชีวิตความเป็นอยู่ สนใจสิ่งแปลกๆ และวิวัฒนาการที่มีความก้าวหน้า ชอบการศึกษาเรียนรู้ ฯลฯ
วัยกลางคน อายุตั้งแต่ 30 ปีถึงประมาณ 50 ปี มักต้องการความมั่นคงในชีวิตรักการทำงาน ทุ่มเทชีวิตจิตใจให้กับงาน มีความจริงจัง ตระหนักถึงความรับผิดชอบ ชอบการวางแผนอย่างสุขุมรอบคอบ สนใจในเรื่องชีวิตครอบครัว อยากเห็นความเจริญก้าวหน้าของลูกหลาน ฯลฯ
วัยชรา อายุตั้งแต่ 50 ปีขึ้นไป มักเป็นคนอนุรักษ์นิยมมากขึ้น มีความมัธยัสถ์ เก็บหอมรอบริบทรัพย์สมบัติ นึกถึงความหลัง ความสำเร็จในชีวิตที่ผ่านมา ภูมิใจในความสำเร็จของลูกหลาน ฯลฯ
ถ้าผู้พูดวิเคราะห์วัยของผู้ฟังได้อย่างถูกต้องจะสร้างความศรัทธาและเลือกเรื่องได้เหมาะสม ในกรณีที่ความแตกต่างของวัยมีมาก ผู้พูดต้องเตรียมเรื่องที่ผู้ฟังทุกวัยฟังได้และสนใจ
3. การศึกษา
ระดับการศึกษามีส่วนต่อระดับความเข้าใจของเนื้อเรื่องที่พูด การพูดที่ดีนั้นต้องมีความ
สอดคล้องกับพื้นฐานการศึกษาของผู้ฟัง อาทิเช่น ผู้ฟังเป็นผู้มีการศึกษาระดับสูง แนวการพูดที่เป็นวิชาการมีเหตุผลชัดเจน ย่อมเป็นสิ่งที่ผู้ฟังพอใจและเข้าใจ แต่ถ้าผู้ฟังมีการศึกษาน้อย แนวการพูดต้องเป็นแบบง่ายๆ ฟังแล้วเข้าใจ ไม่เป็นวิชาการมากเกินไป
การวิเคราะห์ในเรื่องการศึกษานี้ถือว่าสำคัญ ถ้าวิเคราะห์ผิดพลาด ผู้ฟังอาจดูถูกภูมิปัญญา
ของผู้พูดได้ถ้าระดับการศึกษาแตกต่างกันควรสรรหาวิธีการพูดให้ผู้ฟังทุกระดับฟังแล้วรู้เรื่องและเข้ใจ
4. อาชีพ
ผู้ฟังที่มีอาชีพอะไร มักสนใจไปในแนวทางอย่างนั้น การฟังเรื่องอะไรมักนำไป
เปรียบเทียบกับเรื่องที่ตนเองประกอบอาชีพอยู่หรือ มีประสบการณ์มาก่อน ความแตกต่างของภูมิประเทศทำให้เกิดความแตกต่างของอาชีพ การพูดในแต่ละสถานที่ การยกตัวอย่างหรือถ้อยสำนวน ควรสอดคล้องกับอาชีพของผู้ฟังโดยส่วนใหญ่ ถ้าผู้ฟังมีหลากหลายอาชีพไม่ควรให้ความสนใจหรือเน้นเฉพาะอาชีพใดอาชีพหนึ่ง
5. ทัศนคติและความเชื่อ
ผู้ฟังอาจมีความแตกต่างกันในเรื่องทัศนคติและความเชื่อถือ
- นับถือศาสนาต่างกัน
- ความเชื่อทางการเมืองต่างกัน
- ทัศนคติต่อสังคมต่างกัน
6. ความสนใจพิเศษของผู้ฟัง
การพูดในช่วงที่ผู้ฟังมีความสนใจอะไรอยู่เป็นพิเศษ ผู้พูดควรดึงเอาเหตุการณ์ที่ผู้ฟังสนใจ
มาก มาประกอบเรื่องที่พูดอย่างผสมผสาน จะเพิ่มความสนใจในเรื่องที่พูดมากยิ่งขึ้นเมื่อรู้จักผู้ฟัง รู้ว่าผู้ฟังชอบ หรือมีความสนใจในเรื่องใดเป็นพิเศษแล้ว ผู้พูต้องปรับตัวในการพูดให้สอดคล้องกับผู้ฟัง การพูดนั้นจะได้รับความสนใจ ผู้ฟังย่อมรับหรือเข้าใจได้ง่าย ซึ่งนั่นคือความสำเร็จของผู้พูด
ไม่มีความคิดเห็น:
แสดงความคิดเห็น